Nhớ đến đào chúng ta lại nhớ đến một kiếp hoa – đẹp mà ngắn ngủi. Nói là ngắn ngủi vì mỗi năm chỉ gặp đào một lần vào mùa xuân- thời khắc giao hòa giữa trời, đất và lòng người. Có lẽ vì thế mà nhiều người không muốn lỡ hẹn cùng hoa; xuân sang lại nhớ đến hoa đào như một quy luật vậy…
Nhớ đến đào chúng ta lại nhớ đến một kiếp hoa – đẹp mà ngắn ngủi. Nói là ngắn ngủi vì mỗi năm chỉ gặp đào một lần vào mùa xuân- thời khắc giao hòa giữa trời, đất và lòng người. Có lẽ vì thế mà nhiều người không muốn lỡ hẹn cùng hoa; xuân sang lại nhớ đến hoa đào như một quy luật vậy.
Nhớ đến đào, chúng ta lại nhớ đến loại cây thân nhỏ, lá hình mũi mác, hẹp một đầu, thuôn và nhọn, mọc so le với nhau. Điều đặc biệt là cây đào thường ra hoa trước khi ra lá. Hoa đào có nhiều loại, và màu sắc cũng khác nhau. Phổ biến nhất là đào bích, tán tròn như chiếc ô, hoa thắm đỏ rải đều trên khắp các cành. Hoa chen nụ, nụ đỡ hoa như tình mẫu tử nồng nàn, chan chứa. Còn đào phai lại có hoa kép, nhiều tầng, cánh như đào bích, nhưng màu hoa nhạt hơn. Màu đào kép phơn phớt hồng như màu má người thiếu nữ, đượm vẻ thanh cao mà kín đáo, kiêu kỳ. Hơi “quê mùa” nhưng không kém phần tao nhã, đó là đào ta – loại đào ăn quả. Loại đào này hoa cũng phớt hồng, nhưng hoa đơn năm cánh, cành mang vẻ 
ự nhiên. Quý nhất là bạch đào, thứ đào mà hoa trắng ngần như tuyết. Bạch đào quý vì nó mang vẻ đẹp trong trắng và rất hiếm, thường xuất hiện ở dải đất Bắc miền Trung… Dù là loại nào thì hoa đào cũng có chung cái vẻ thanh nhã mà mặn mà, mỏng manh mà dạt dào sức sống; cành tiu tít mà không rậm, nụ đơm sai mà không nhàm, hoa nhiều hơn lá mà chẳng tẻ. Có lẽ vì thế mà người ta yêu quý hoa đào, trở thành “món ăn” tinh thần trong những ngày xuân.
Dù ở đâu, hoa đào cũng luôn giữ cho mình một vị thế “độc tôn” trong đại ngàn lộc xuân ngày tết. Đều này có thể khẳng định qua cách người ta chơi đào, cắm đào. Người chơi đào cũng khác nhau, có người thì chỉ chú trọng tới vẻ đẹp tự nhiên, thiên về hoa, về nụ. Người cầu kỳ hơn thì ngoài chọn hoa, nụ đẹp, còn chọn cành đào làm sao hợp thế, có dáng dấp diêu phong hay mẫu tử… Người chơi đào đã vậy, người trồng đào cũng phải lắm công phu. Không phải tự nhiên cây đào, cành đào có hoa đẹp, thế hay mà phải qua bàn tay, khối óc con người tạo nên. Người trồng phải có kinh nghiệm chăm sóc làm sao để đào nở hoa đúng vào dịp tết. Thông thường cứ đến tháng 11 âm lịch hàng năm là phải tuốt hết lá để cây tập trung sức cho nụ, chờ hoa; tùy theo thời tiết để mà thúc hay hãm cho hoa nở đúng thì…Từ cuộc sống đời thường, hoa đào đã đi vào lịch sử thơ ca, trở thành nét văn hóa đặc trưng của mỗi con người Việt Nam. Lịch sử đã ghi chép rằng, Vua Quang Trung sau khi đại phá quân Thanh, giải phóng Thăng Long vào mồng 5 Tết Kỷ Dậu (1789) đã sai quân băng đèo, vượt suối đem cành đào Nhật Tân về Phú Xuân tặng người vợ yêu là Công chúa Ngọc Hân, thay cho thư báo tiệp. Dùng cành đào để báo tin vui, làm người thương khuây nỗi nhớ quê hương đàng ngoài, nhìn đào như nhìn thấy Thăng Long, Quang Trung phải nói là bậc cao nhân trong sự tinh tế. Còn trong bài thơ “Ông Đồ” của Vũ Đình Liên cũng đã nhắc đến hình ảnh hoa đào như một quy luật tự nhiên báo hiệu mùa xuân: “… Mỗi năm hoa đào nở; Lại thấy ông đồ già…”. Nguyễn Du, Đại thi hào của dân tộc cũng đã mượn ý của Thôi Hộ đưa hình ảnh hoa đào vào truyện Kiều “Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông”.
Từ những công phu quanh năm ấy, để rồi đến thời khắc giao thừa, cùng với bánh chưng, hương trầm… cành đào lại hiện hữu trong mỗi nhà, thắp lên hơi ấm dương hòa. Rừng nụ, rừng hoa tiu tít trên những cành vút thẳng, lá xanh mơn mởn là điềm báo của một năm mới giàu có, tươi vui…
Hà An
